Kwaliteitsimpuls zandwallengebied Ouddorp
Het zandwallengebied, ook wel schurvelingengebied genoemd, is een cultuurhistorisch waardevol landschap. Dit Cultuurhistorisch landschap is een zeer kleinschalig gebied. De percelen zijn relatief klein en omzoomd door zandwallen en schurvelingen. Door de recreatiedruk en verdichting van de bebouwingslinten is er van het cultuurhistorische landschap steeds minder te zien. Ook verrommeld het gebied steeds meer. Dit verrommelen wordt veroorzaakt doordat eigenaren van de zandwallen steeds minder aandacht besteden aan het onderhoud. Ook is de stikstoftoename via CO2 uitstoot een groot probleem. Veel zandwallen en schurvelingen verdwijnen hierdoor onder hoge braamstruwelen. In het najaar van 2018 heeft RTV Rijmond aandacht besteed aan het unieke zandwallengebied. Klik hier naar link RTV Rijnmond.
Aanbevelingen
In het Plan van Aanpak is onder omschreven dat er een financiële impuls moet komen om landschapselementen in Ouddorp op te knappen. Tevens moet er worden onderzocht welke mogelijkheden er zijn om een financiële basis te creëren om eigenaren van zandwallen te ondersteunen met het reguliere onderhoud. Ook dient er met regelmaat overleg plaats te vinden met belanghebbende organisaties uit het gebied zoals gemeente, waterschap, natuurorganisaties, agrarische sector, bewoners, recreatieondernemers, VVV, etc. Als deze partijen weer om tafel gaan zitten en met elkaar in gesprek komen, dan is de kans groot dat er vanuit de streek zelf ideeën worden gegenereerd die ertoe bijdragen bij een kwaliteitsimpuls. De belangrijkste peiler is een gebiedscoördinator. Iemand die bekend is met de streek, en als vraagbaak en als coördinator diverse projecten kan begeleiden.
Verschil zandwal en schurveling
Er zijn grote verschillen tussen een zandwal en een schurveling. De schurveling is aangelegd in de Middeleeuwen en lag rond de zogenoemde haaygemeten. De haaygemeten wat een stuk land van ongeveer 4-5 hectare en in gebruik van een boer. Rond de haaygemeten lag een dijkje van een meter hoog met aanweerzijde een greppel. Op het dijkje stonden doornstruiken om het vee op de Haaygemeten te houden en het wild buiten. Dit was de zogenoemde schurveling.
Omdat Ouddorp op een zandplaat is gelegen, was de grond niet echt vruchtbaar en zat het grondwater erg diep. Om betere omstandigheden te creëren voor de landbouw, gingen de boeren de grond uitmijnen. Ze schoven de goede teeltaarde opzij en groeven het arme zand met schep en kruiwagens weg. Het zand werd naar de zijkant van de percelen gebracht en over de schurveling verwerkt tot zandwallen tot wel 5 meter hoog. Omdat er zo enorm veel zand vrij kwam van het uitmijnen, moesten er ook halverwege de haaygemeten zandwallen worden opgeworpen. Hierdoor werd het oorspronkelijke schuvelingen landschap omgevormd tot een kleinschalige zandwallen landschap. Het uitmijnen is doorgegaan tot net na de Tweede Wereldoorlog. Vervolgens zijn na de Watersnoodramp van 1953 veel zandwallen afgegraven en gebruikt om de dijken te herstellen.
Verrommeling zandwallengebied
In het verleden waren bijna alle akkers tussen de zandwallen in agrarisch gebruik. De agrariër van de naastgelegen akker zorgde er wel voor dat de zandwal netjes werd onderhouden. immers als er onkruiden zouden groeien op de zandwal, dan zouden deze ook op zijn akker kunnen gaan groeien. In het verre verleden werden de zandwallen begraasd door witte geiten. Rondom de akkers werd het gras gemaaid met een zeis. Doordat de agrarische sector vergrijsde en geen opvolger hadden, nam daarmee ook het areaal agrarische grond in Ouddorp af. Steeds meer gronden werden omgezet tot recreatieterrein, paardenwei of tot siertuin. De oorspronkelijke bewoners verkochten een perceel aan iemand van buiten Ouddorp die vervolgens niet wist wat een zandwal was, laat staan dat hij wist hoe deze te onderhouden. De karakteristieke bebouwingen in Ouddorp verdwenen voor pompeuze huizen en open doorkijkjes werden nieuwe huizen gebouwd. Bebouwingslinten met hun open zandwallengebied werd dicht gebouwd en uiteindelijk zijn de doorkijkjes erg schaars geworden. Paardenweitjes, afval, zandwallen die worden afgegraven of worden omgevormd tot rotstuinen en speeltuintjes, de kwaliteit van het cultuurhistorische landschap wordt er niet beter op.
Ecologische waarden zandwallengebied
Het zandwallengebied is niet alleen van waarden als cultuurhistorisch landschap. Ook vanuit ecologisch oogpunt is het landschap waardevol. Op de grazige zandwallen groeien diverse plantensoorten die van schrale bodem houden. Muizenoor, Zandblauwtje en Schapenzuring kleuren de zandwallen geel, blauw en rood. Diverse korstmossen groeien op de zonnige zijde van de zandwal. aan de schaduwzijde zien we de Eikvarens groeien. De Veldkrekel is een zeldzame krekelsoort die in het kustgebied alleen nog in het zandwallengebied voorkomt. In het zandwallengebied liggen tientallen poelen, sommige al eeuwenlang, andere recentelijk gegraven voor amfibieën. Kleine watersalamander,Bruine- en Groene kikkers komen in het gebied veel voor. Maar ook maken diverse soorten libellen gebruik van de poelen om zich voort te planten.
